• احمد بیات، مدیرکالایی کارگزاری نهایت نگر

قرار است معاملات گواهی سپرده شمش طلا به زودی در بورس کالای ایران راه اندازی شود؛ در این زمینه ذکر چند نکته در خصوص کارکردهای گواهی سپرده شمش طلا و همچنین قرارداد آتی شمش طلا می‌تواند به نگاه دقیق تر علاقه‌مندان به بازار طلا و تسهیل سرمایه گذاری در این بازار کمک کند.

همه میدانیم که طلا، کالای عمومی است و معمولا جذابیت های خاصی برای همه مردم دنیا دارد؛ بسیاری از مردم علاقه‌مندند بخشی از سرمایه هایشان را به سرمایه‌گذاری در طلا به عنوان دارایی امن اختصاص دهند. همچنین به دلیل نوسان‌ها و هیجان‌های ناشی از تغییرات قیمت این دارایی، جذابیت معاملات طلا در قالب ابزارهای مالی متنوع نیز بیشتر می شود.

در ارتباط با گواهی سپرده کالایی تجربه خوبی در بورس کالا بدست آمده، به طوریکه قبلاً و در حال حاضر تعدادی از معاملات محصول‌های کشاورزی همچون زعفران، برنج یا زیره با همین ابزار معاملاتی انجام می‌شود. حتی تجربه گواهی سپرده سکه که با رونق قابل توجهی مواجه است، می‌تواند به رونق معاملات گواهی سپرده شمش طلا کمک کند و نیاز بعضی از ذی نفعان بازار را هم پاسخ دهد.

گواهی سپرده کالایی مزایای قابل توجهی دارد که به چند مورد از آن باید اشاره کرد: معاملات گواهی سپرده شمش طلا به صورت پیوسته انجام می شود و در بستر آنلاین، مشتریان میتوانند به آن دسترسی داشته باشند و معاملات را انجام بدهند. کالاهای قابل معامله در بستر بورس کالا با استعلام و اطمینان از اصالت معامله انجام می شود و نگرانی مربوط به اعتبار معاملات را که نزد خریداران است، برطرف می‌کند.

معاملات در این بازار نسبت به هزینه‌های که بازار سنتی دارد، با هزینه ناچیز مبادلاتی انجام می‌شود و همین می‌تواند به عنوان مزیت شناخته شود. گواهی سپرده شمش طلا می‌تواند هم سرمایه‌های خُرد را در بازار جذب کند و هم عمق معاملات را افزایش دهد؛ بدین ترتیب افراد با سرمایه‌های اندک می‌توانند وارد بازار گواهی سپرده شمش طلا شوند. پیش‌تر تجربه گواهی سپرده سکه نشان داد که این دست از قراردادها می‌توانند بخشی از سرمایه های خُرد را جذب کنند و به معاملات عمق بیافزاید.

سرمایه‌گذاری که به این بازار می‌آید، هدفش این است که بدون نیاز به تحویل فیزیکی خرید و فروش کند، با قراردادهای گواهی سپرده شمش طلا این امنیت در انبار (خزانه بانک) شکل می‌گیرد و بدون اینکه نیاز به جابه جایی باشد، سرمایه گذار میتواند خرید و فروش را انجام دهد و از نوسانات قیمت دارایی پایه، سود کسب کند.

از جمله مزیت های دیگر که با راه اندازی قراردادهای گواهی سپرده شمش طلا ایجاد می‌شود، بحث انبارداری در بورس کالاست که در مورد طلا، بانک ها تضامین لازم را ارایه کرده اند و خریدار و دارنده گواهی سپرده شمش طلا این اطمینان را دارد و با هزینه نسبتا اندک انبارداری، هم امنیت این دارایی حفظ میشود و هم اینکه نگرانی‌ها برطرف می‎شود.

مادامی که این دارایی حفظ شود، طبیعتاً به مثابه اوراق بهادار به فروش می‌رود و می‌تواند وجه آن را یک روز بعد از فروش، دریافت و توسط کارگزار به حسابش واریز کند. در مجموع فعال شدن گواهی سپرده شمش طلا می‌تواند، ابزاری باشد که به سرمایه گذاری آسان تر در بازار طلا کمک کند.

در صورتیکه بازار قراردادهای آتی شمش طلا نیز راه اندازی ‌شود، علاوه بر مزایای بازار گواهی سپرده شمش طلا می‌تواند ویژگی‌های بازار قراردادهای آتی را هم در اختیار ذی‌نفعان آن بگذارد. از جمله این مزیت‌ها، اهرمی بودن بازار است؛ بدین معنا که سرمایه گذاران با سرمایه بسیار پایین‌تر می‌توانند نسبت به معاملات اقدام کنند (بسته به شرایطی که بورس کالا تعریف می‌کند). معمولا وجه تضمین اولیه هم یا یک چهارم یا یک هفتم ارزش دارایی است و همین ویژگی می‌تواند به جذابیت معاملات آتی شمش طلا کمک کند.

همین طور دو طرفه بودن معاملات شمش طلا مزیت دیگری خواهد بود، بدین ترتیب در معاملات آتی شخص می‌تواند بدون اینکه دارایی را داشته باشد و با تحلیل اینکه بازار کاهشی یا افزایشی خواهد بود، در موقعیت‌های فروش یا خرید قرار می‌گیرد؛ بدین ترتیب هم دارایی، دارایی مطلوبی خواهد بود و هم ابزار برای سرمایه گذاران جذاب است تا امکان پوشش ریسک از نوسانات قیمتی در آینده نیز مهیا شود.

همین طور ذی نفعان بازار می‌توانند از موقعیت آربیتراژی (Arbitrage در علم اقتصاد به معنای بهره گرفتن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار برای کسب سود است) بازار استفاده کنند و سود تضمین شده خود را احصا کنند. در واقع کسانی که از نوسان قیمت می‌خواهند سود ببرند، این بازار بازار مطلوبی خواهد بود که میتواند سرمایه های مختلف را جذب کند.