به گزارش «کالاخبر» به نقل از شادا، قیمت‌گذاری دستوری به نظر کارشناسان باعث خروج اقتصاد به ویژه بورس از چرخه تعادل و گسترش رانت و دلالی می‌شود، به همین دلیل، همواره مورد انتقاد فعالان اقتصادی قرار داشته است.
اگرچه سیاست قیمت‌گذاری دستوری با هدف متعادل کردن بازارها و جلوگیری از افزایش قیمت‌ها اجرا می‌شود، اما در عمل، باعث به هم ریختن نظام عرضه و تقاضا شده و زمینه رشد فعالیت نظام دلالی را فراهم می‌کند.
در سال‌های اخیر نیز موضوع قیمت‌گذاری دستوری مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفته به طوری که بارها درخواست حذف قیمت گذاری دستوری از طرف فعالان اقتصادی مطرح شده بود که البته در اغلب دولت‌ها با بی‌اعتنایی با آن برخورد شده بود.
اما در دولت سیزدهم، مسیر متفاوتی نسبت به این معضل اقتصادی در پیش گرفته شده به طوری که شاهد کمرنگ شدن قیمت‌گذاری دستوری در بخش‌های مختلف هستیم.
مخالفت با قیمت گذاری دستوری در دستور کار دولت سیزدهم است به طوری که وزیر امور اقتصادی و دارایی در اواخر مهرماه، همزمان با معرفی اعضای جدید شورای عالی بورس، در صفحه توئیتر خود اعلام کرد: برای حمایت از بازار سرمایه، توسعه نهادها، رفع انحصار، بهره‌گیری از ابزارهای جدید، تقویت بازار اولیه، مقابله با قیمت‌گذاری دستوری و جلوگیری از دخالت در قیمت سهام در دستور کار خواهد بود.
سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصاد و دارایی همچنین در اواسط آبان ماه، در صحن مجلس و با ارائه برنامه وزارت اقتصاد برای توسعه بازار سرمایه، اظهار داشت: افزایش نقش بازار سرمایه در تأمین مالی تولید و متنوع کردن ابزارها و محصولات در کنار حذف قیمت‌گذاری‌های غیرضروری و سپردن موضوع قیمت‌گذاری به بخش رقابتی بورس کالا از جمله اهدافی است که دنبال می‌کنیم.
نمونه موفق سیاست حذف قیمت‌گذاری دستوری در دولت سیزدهم را می‌توان در لغو قیمت‌گذاری سیمان و عرضه کامل سیمان در بورس مشاهده کرد.
در نخستین روزهای فعالیت دولت جدید با ساماندهی بازار سیمان و شروع گسترده عرضه سیمان در بورس کالا، این سیاست، رنگ تحقق به خود گرفت که تداوم عرضه آن در این بازار منجر به خروج کامل این کالا از قیمت‌گذاری دستوری شد.
افزایش قیمت سیمان در فصل تابستان تا بیش از ۱۰۰ هزار تومان در هر پاکت از جمله معضلاتی بود که صدای اعتراض استفاده کنندگان این محصول را بلند کرد و همین امر باعث شد تا وزارت صنعت، معدن و تجارت با هماهنگی وزارت اقتصاد، به منظور تنظیم قیمت این کالا در بازار اقدام به اصلاح زیرساخت ها و تلاش برای ورود هر چه زودتر این محصول به بورس کالا کند.
عرضه سیمان در بورس، موفقیت آمیز بود، به‌طوری که قیمت سیمان از هر کیسه ۱۰۰ هزار تومان به حدود ۲۵ هزار تومان کاهش پیدا کرد.
فعالان اقتصادی در ابتدا در موفقیت این سیاست تردید داشتند و معتقد بودند احتمال کاهش قیمت این محصول بعد از افزایش قیمت‌ها بعید است؛ اما گذشت زمان نشان داد که در صورت عزم دولت برای اجرای این سیاست، همه موانع برطرف می‌شود.
به دنبال موفقیت طرح حذف قیمت گذاری دستوری از بازار سیمان و عرضه کامل آن در بورس کالا، دولت حذف قیمت‌گذاری دستوری از بازار فولاد را نیز در دستور کار قرار دارد.
عزم دولت سیزدهم در حذف قیمت‌گذاری دستوری
در این خصوص قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه دولت سیزدهم تاکنون اقدامات مهمی در راستای حذف قیمت گذاری دستوری انجام داده است، گفت: در اقدام نخست، قیمت سیمان که با وجود مشکلات قطعی برق در تابستان افزایش یافته بود با اتخاذ رویکرد غیر دستوری و ورود کل تولید کشور به بورس کالا و استقرار نظام عرضه و تقاضا با کاهش همراه شد.
«محمد صادق مفتح» اظهار داشت: در خصوص بازار فولاد هم همانند بازار سیمان با کاهش قیمت همراه بودیم که این امر تحت تاثیر عرضه محصولات در بورس کالا و حذف قیمت گذاری دستوری رخ داد.
وی افزود: نظام حواله ای که براساس آن، سهمیه مواد اولیه برای صنایع پایین دستی انتخاب می شد، منشا امضای طلایی و فساد بود که این امر با عرضه کالاها در بورس حذف شد. اکنون همه واحدهای تولیدی مصرف‌کننده، خارج از نظام سهمیه بندی، هر آنچه که نیاز داشته باشند را خرید خواهند کرد.
به گفته مفتح، اکنون سیمان و فولاد به طور کامل وارد بورس کالا شده‌اند و بخش اعظم محصولات پتروشیمی هم در بورس کالا معامله می شود و بقیه آن نیز با کمک وزارت نفت در بورس معامله خواهد شد.
وی تصریح کرد: ما معتقدیم شفاف ترین روش رساندن کالا به واحدهای تولیدی، بورس است و همه دنیا نسبت به این موضوع اعتقاد دارند و ما هم اکنون در حال استفاده از تجربیات کل دنیا هستیم و در همین مدت کوتاه نیز شاهد تعادل و کاهش قیمت ها در تقابل عرضه و تقاضا بوده ایم.
تامین کامل نیاز واحدهای تولیدی
قائم مقام وزیر صمت گفت: با ورود کل محصولات در بورس کالا، واحدهای تولیدی به طور کامل نیاز خود را تامین و مازاد نیاز داخل بدون تشریفات به خارج از کشور صادر می شود.
مفتح با بیان اینکه در اجرای طرح مذکور، کالاها به سه گروه بزرگ تقسیم می شود، افزود: در گروه نخست، محصولاتی هستند که مازاد دارند یعنی تولید مواد اولیه بیشتر از نیاز صنایع پایین دستی است؛ در این حالت بعد از اینکه همه تولیدکنندگان وارد بورس شدند و کالای مورد نیاز خود را خریداری کردند، مازاد آن براساس سیستم سامانه تجارت به گمرک منتقل می شود و آن شرکت می تواند اقدام به صادرات کند.
وی افزود: گروه دوم شامل کالاهایی می شود که تولید آنها معادل مصرف روزانه صنایع پایین دستی است که معاملات این محصولات نیز براساس آنچه که در بورس کشف قیمت می شود، انجام خواهد شد.
مفتح ادامه داد: گروه سوم نیز کالاهایی است که کمبود دارند، افرادی که تولید کننده هستند مکلف خواهند بود تا کمبودها را متناسب با نیاز صنایع پایین دستی، وارد کنند و به صورت عرضه تجمیعی با قیمت تلفیقی، عرضه در بورس داشته باشند، بنابراین با این شیوه، ١٠٠ درصد نیاز داخل برآورده خواهد شد.
وی با بیان اینکه این برنامه دو هدف را دنبال می کند، اضافه کرد: نخست اینکه، همه نیاز صنایع پایین دستی تامین می شود و دوم اینکه، قیمت پایه این مواد به صورت دستوری نیست و در یک نظام عرضه و تقاضای کاملا شفاف در بورس کشف و معامله می شود.
خرید مواد اولیه از امروز برای آینده
مفتح در بخش پایانی این مصاحبه به کارکرد ابزارهای مالی بورس کالا اشاره کرد و گفت: در حال حاضر خریدهای آینده از سوی واحدهای تولیدی در بورس شروع شده است و عرضه کنندگان می توانند کالاهای ٦ ماه تا یکسال آینده خود را در بورس عرضه کنند؛ به این معنا که تولیدکنندگان می توانند از طریق خرید مواد اولیه در قرادادهای کشف پریمیوم برای تولید چند ماه آینده خود برنامه‌ریزی کرده و در آن ماه مشخص، مقدار ماده اولیه را بدون دغدغه تامین کنند.
قائم مقام وزیر صمت به تجربه خلع سلاح دلالان بازار سیمان اشاره کرد و گفت: در ابتدای کار دولت سیزدهم و در بحبوحه بحران بازار سیمان، کل سیمان کشور را در بورس کالا عرضه کردیم که پس از این اقدام، به سرعت قیمت کاهش یافت.
وی خاطر نشان کرد: وقتی کل بازار یک محصول در بستری شیشه ای و شفاف معامله شد، دلالان و بازارسازها و افرادی که با ایجاد کمبود کاذب، زمینه ساز افزایش قیمت بودند از طریق مکانیزم بازار سرمایه خلع سلاح شدند و همین امر باعث شد تا در ماه های ابتدایی فعالیت دولت سیزدهم قیمت سیمان از بحران خارج شود و شاهد روزهایی آرام در این بازار باشیم.
ارسال نظر